Cizre'nin mutfak kültürü, zengin ve köklü geleneklere sahip bir yapıya sahiptir. Özellikle hamur işlerinde öne çıkan lezzetlerden biri olan katmer, bu bölgenin en sevilen yöresel lezzetlerinden biridir. Çıtır çıtır yapısıyla ve iç harcındaki çeşitlilikle birlikte katmer, herkesin damak zevkine hitap eder. Cizre'nin katmerleri, ince hamurun ustalıkla açılması ve kat kat yerleştirilmesiyle oluşur. İyi bir katmer, dışı çıtır, içi ise yumuşak olan bir hamur işidir. Hamurun sürülen yağ ve eklenen un oranı, bu çıtırlığın en önemli belirleyicisidir. Cizre’nin katmer tarifleri, hastalıklarla mücadele için güçlü besleyici özellikler taşıdığı için hem lezzet hem de sağlık açısından oldukça değerlidir.
Katmer, ince yufka hamurunun katmanlar halinde hazırlanmasının ardından çeşitli iç harçlarla birlikte pişirilmesiyle elde edilen bir hamur işidir. Geleneksel tariflerde un, su ve tuzla hazırlanan hamur, içine genellikle tereyağı veya sıvı yağ eklenerek daha da lezzetli hale getirilir. Katmer yapımında kullanılan hamur, adeta bir sanat eseri gibi açılır. Usta ellerde açılan hamurlar, arasında tereyağı ve un bulunan katmanlar oluşturacak şekilde üst üste konur. Bu aşama, katmerin lezzetini zenginleştirirken aynı zamanda çıtırlığını da artırır. Pişirme aşamasında, hamurun yüksek sıcaklıkta pişmesi, her katmanın çıtır çıtır olmasını sağlar.
Katmer basit görünse de yapımı oldukça özen gerektirir. İlk önce hamur yoğrulur, ardından dinlenmeye bırakılır. Dinlenmiş hamur, çeşitli büyüklükte bezeler halinde parçalanır ve bu bezeler ince bir şekilde açılır. Hazırlanan hamurların arasına yeterli miktarda yağ sürülmeli ve katmanlar halinde üst üste yerleştirilmelidir. Pişirme aşaması da dikkatle yakından takip edilmelidir. Düz bir tava ya da sacda, yüksek ateşte pişirilmesi gereken katmer, dışının altın sarısı bir renk almasıyla pişmiş sayılır. Bu süreç, lezzetli bir katmerin sırrıdır.
Cizre'de yerel tariflerle yapılan katmer, genellikle sabah kahvaltılarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Burada kullanılan tarif, yerel malzemelerin tazeliğine ve kalitesine bağlı olarak farklılık gösterir. Cizre'nin katmer tarifini şu malzemelerle hazırlayabilirsin:
Öncelikle un, su ve tuz karıştırılarak hamur yoğrulmalıdır. Hamur elde edildikten sonra en az 30 dakika dinlendirilmelidir. Dinlenmiş hamur, küçük bezeler haline bölünür. Her bir beze ince bir şekilde açılır ve aralarına eritilmiş tereyağı sürülerek üst üste konur. Hazırlanan katmer, önceden ısıtılmış bir tavada pişirilmelidir. Dış kısmı çıtır çıtır, iç kısmı ise yumuşak bir kıvamda olmalıdır. Katmer pişerken, alternatif olarak ceviz veya pekmez gibi iç harçlar eklenebilir. Bu iç harçlar, katmere farklı bir lezzet katarken geleneksel tadı da korur.
Katmer yaparken hamur işçiliği oldukça önemlidir. Hamurun kıvamı, doğru ölçülerde malzemelerin kullanılmasıyla elde edilir. İyi bir katmer, hamurun ne kadar ince açıldığıyla da doğru orantılıdır. İnce açılan hamurlar, pişirme sırasında güzelce kabarır ve çıtır çıtır bir yapı kazanır. Hamuru dinlendirmek de gerekli bir adımdır. Dinlendirilmiş hamur, esnek ve kolay açılabilir bir kıvama ulaşır. Bu aşama, katmerin genel kalitesini etkileyen önemli bir faktördür.
Püf noktalarından biri, katmerin pişirildiği tavayı önceden iyice ısıtmaktır. Isıtılmış tava, katmerin altının hızlıca kızarmasını sağlar. Ayrıca, pişirme sırasında yüksek ateş kullanılması, yağın hamurla daha iyi birleşmesini sağlar. Katmerin üzerine eklenen yağ miktarı da önemlidir. Gereğinden fazla yağ kullanmak, katmerin fazla yağlı olmasına neden olabilirken, yetersiz yağ ise çıtırlığın azalmasına sebep olabilir. Bu nedenle, yağlılık oranı dengeli bir şekilde ayarlanmalıdır.
Katmer, özellikle sabah kahvaltılarında tercih edilen bir lezzettir. Yanında sunulan ürünler, katmerin tadını daha da artırır. Genellikle, sıcak çay veya Türk kahvesi ile birlikte ikram edilir. Şekerli bir içecek tercih edildiğinde, katmerin tadı daha da tatlanır. Özellikle, yerel bal veya pekmez, katmerin yanında sunulduğunda lezzetli bir kombinasyon oluşturur. İsteğe bağlı olarak, taze meyvelerle de servis edilebilir.
Cizre'de bulunan birçok restoran ve kafe, katmerin farklı çeşitlerini sunmaktadır. Geleneksel pekmezli veya cevizli katmer, ziyaretçiler tarafından sıkça tercih edilir. Katmerlerin yanında zeytin, peynir veya çeşitli reçeller de sunulmaktadır. Bu ikramlar, katmerin yanında güzel bir eşlikçi olarak öne çıkar. Katmer ile birlikte sunulan tüm bu ikramlar, kahvaltı deneyimini zenginleştirir ve damaklarda unutulmaz bir tat bırakır.